معرفی کامل درخت صنوبر یا populus
کاشت و نگهداری درخت صنوبر
درخت صنوبر از جمله درختان پرکاربرد برای صنعت چوب می باشد که در مکان های مختلفی کاشته می شود. در ایران نیز انواع درخت صنوبر وجود دارد. در ادامه بررسی کامل این درخت می پردازیم.
گیاه شناسی درخت صنوبر
درخت صنوبر(Populus) از تبار درختان بید میباشد که به شکل درخت و درختچه رشد میکند. صنوبر ها برگ های عریض با طول و عرض مساوی دارند.
گونه های مختلف درخت صنوبر
درختان صنوبر دارای ۸۵ گونه هستند که گونه های کبوده یا سپیدار، تبریزی یا شالک ، تیره بومی چون پده و سفید پلت از این درخت در ایران یافت میشود.
● گونه صنوبر تبریزی
درخت صنوبر تبریزی
این گونه از صنوبر ها دارای تنه صاف و قد کشیده ، تاج دوکی شکل و باریک ، شاخه هایی متمایل به تنه که باهم تاج کاملا بسته ای را تشکیل می دهند ، پوست خاکستری که در پیری به خاکستری تیره تبدیل می شود میباشد.
صنوبر تبریزی به نام های دیگری چون تبریزی آق قواخ و راجی هم نامیده شده میباشد.
● گونه صنوبر شالک
صنوبر شالک دارای تاج کاملا باز و شاخه های باز و سوا از هم میباشد ، تنه این رسته ناصاف تر و تیره تر از گونهی صنوبر تبریزی میباشد همچنین شاخه های پر وقطوری دارد .
صنوبر شالک به نام هایی چون اشنک، دله راجی، ایری قلمه هم معروف میباشد.
● گونه صنوبر کبوده یا سپیدار
صنوبر سپیدار اکثرا در نواحی خشک و نیمه خشک و در کنار رودخانه ها و کانال های آبیاری به چشم میخورد همچنین در مناطق سردسیری و معتدل هم شرایط کشاورزی را دارد .
کبوده یا سپیدار به نام های دیگری چون شال، آلاچنار و کلمبور هم شناخته میشود .
● گونه صنوبر کبوده شیرازی
صنوبر کبوده شیرازی تاجی باز و گسترده دارد که شاخه های آن هم پر و گوناگون میباشد.
● گونه صنوبر کبوده بومی
صنوبر کبوده بومی تاجی بسته و انباشته ، تنه سفید متمایل به سبز زیتونی دارد.
● گونه صنوبر سپید پلت
صونبر سپید پلت به جنگل های شمال کشور، به ویژه جنگل های مناطق جلگه ای تعلق دارد. برگ و تنه درخت سپید پلت به گونهی کبوده شبیه میباشد ولی تنه آن سخت تر میباشد و دارای شکاف های بیشتری میباشد.
● گونه صنوبر پده
این رسته در کنار رود های گرمسیر مشابه حاشیه رود های دز، کارون و کرخه به شکل بیشه های گسترش یافته دیده میشود.صنوبر پده در مقابل صنوبرهای دیگر ثبات بیشتری را در شرایط شوری خاک و خشکی از خود نشان می دهد . این درخت با نام های دیگری چون گردبید، بید سمرقندی، پلک و پی چوب نیز شناخته میشود.
ساختمان درخت صنوبر
برگ های پهن صنوبر ها طول و عرض مساوی دارند که به بیشتر آن ها دمبرگ های دراز و دو پهلو متصل میباشد . وجه برگ های صنوبر در دسته های گوناگون به صورت های مثلثی، لوزی ،بیضی و گاهی هم گرد وجود دارد که طرح لبه این برگ ها به شکل های آسان، دندانه دار، لب دار یا مواج رویت میشود .
این درختان هم ریشه جوش و هم ساقه جوش را دارا هستند اما ریشه جوش ها زود تر از بین میروند.
پوست تنه درختان صنوبر به رنگ های متفاوتی چون سبز، زرد نزدیک به سفید ، خاکستری نزدیک به سیاه تقسیم میشود. اکثر پوسته این درختان در ابتدا صاف میباشد اما با مرور زمانه و کهولت سن در بعضی گونه ها شکاف های در قشر درخت پدید میآید.
برگ های درخت صنوبر طول و عرضی هم اندازه دارند
روش های کاشت درختان صنوبر
صنوبر ها را میتوان با روش های متنوعی چون قلمه زدن، کاشتن به وسیلهی بذر، جستن و پا جوش کردن کشاورزی کرد و از راه دورگ گیری تنقیحشان کرد.
شرایط رشد و نمو صنوبر ها
درختان صنوبر برای رشد نیاز به شرایط بومی خاص و منحصر به فردی ندارند و رسته های گوناگون آن میتوانند با بوم و بر های گوناگون سازگار باشند. این درختان در شرایط متناسب بینهایت سریع رشد میکنند
آب و هوای متناسب برای رشد درختان صنوبر
صنوبر ها دسته ای از درختان هستند که در نواحی مختلفی چون بوم و بر گرمسیر، حوزه های سردسیر، معتدل، بخش های مرطوب و خشک کنار دریا ، محدوده های جلگه ای و دامنه کوه های هیمالیا به صورت پراکنده به چشم می آیند.
صنوبر ها برای تکامل به آبیاری همیشگی و مناسب نیازمند هستند. در محدوده هایی که خشکی و کم آبی وجود دارد این درختان شایستگی رشد خود را از دست میدهند. این درختان به نم علاقه دارند به همین خاطر در شرایط آبرفتی ، به ویژه در کنار رود یا کانال های آب که آب سرد و خنک در جریان میباشد به خوبی میتوانند رشد کنند.
همچنین آب مورد استفاده صنوبر ها نباید بیش از حد شور باشد ، pH آب مناسب برای صنوبر ها بین ۷ تا ۸/۵ میباشد.
درخت صنوبر در پاییز
خاک و زمین مناسب برای کاشت صنوبر ها
خاک متناسب برای رشد ایده آل درختان صنوبر ، بهتر میباشد ۲۰ الی ۳۰ درصد با رس ترکیب شود.
زمین مناسب برای کشاورزی درخت صنوبر باید بدون سنگلاخی باشد همچنین شیب دار یا باتلاقی و ماندابی باشد و در معرض بادهای گرم و سرد قرار نداشته باشد.
خاک های نامناسب برای نموی درخت صنوبر حاوی خاک های فشرده، خاک هایی با ساختمان بد و خلل و فرج درشت میباشد. بهترین خاک برای کشت صنوبر خاکی یکنواخت میباشد ترکیب رس آن کمتر از ۳۰ درصد باشد.
مواد غذایی برای رشد و نموی درخت صنوبر
درختان صنوبر خیلی سریع به صورت چشمگیری رشد میکنند و میتوانند در مدت زمانه کوتاهی تغذیه مورد نیاز خود را از راه خاک جذب کنند. کودهای شیمیایی مورد نیاز برای تکامل این درختان عبارتند از:
کود های ازت، فسفر و پتاس .
درختان صنوبر در تولید چوب
بیشترین رسته های درختان صنوبر که از آن ها برای مصرف چوب استفاده میشوند گروه دلتوئیدس و دسته تبریزی این درخت هستند.
که حائز اهمیت ترین گونه صنوبر در تولید چوب رده دلتوئیدس میباشد. گونه دلتوئیدس به صورت طبیعی و خوردکار در بخش های شرقی آمریکا ، جنوبی آمریکا وجنوبی کانادا و همچنین در اکثر مناطق معتدل به مرحله رشد و نمو میرسد. درخت هایی که از این دسته هستند تا ارتفاع ۶۰ و قطر ۱ متری تکامل پیدا میکنند.
در شرایط جنگلی حالت تنه این درختان صاف و مستقیم با تاج متقارن میباشد. رسته های دلتوئیدس و اورامریکن به خاطر نیازمند بودن به نم و بارش باران متناسب در مناطق جلگه ای شمال کشور و دسته هایی چون گونه تبریزی و کبوده در شرایط معتدل ، سرد ، خشک و حتی نیمه خشک کشور و در کناره رودخانه های دائمی روئیده میشوند.
چوب این درختان سبک، نرم، یکنواخت میباشد و به رنگ روشن دیده میشوند که که در مواردی چون نجاری کاربرد ویژه ای دارند.
استفاده از درخت صنوبر در صنعت چوب
کاربرد چوب صنوبر ها
صنوبر ها در مقابل خم شدن متمکن هستند به همین دلیل از چوب آن ها برای ساختن تیرهای ساختمانی، ستون و خرپای زیر شیروانی ها استفاده میکنند.
صنوبر ها در مقابل آفت و بیماری ها سریع التاثر هستند پس نکته حائز اهمیت این میباشد که قبل از به کارگیری چوب درب و پنجره باید وفور شوند.
چوب صنوبر ها یکنواخت میباشند پس میتوان به راحتی آن ها را تراشید .
زمانه استفاده از چوب صنوبرها
زمانه متناسب برای برداشت چوب درختان صنوبر ۵ الی ۸ سال میباشد .
منبع: بیتوته