فرش کرمان

محبوبیت قالی كرمان بیش از هر چیز به دلیل درآمیزی رنگ و طرح می باشد

قالی كرمان از قدیم زیباترین و نفیس ترین قالی ایران و دنیا به شمار می رفته كه در سالهای اخیر تا حد زیادی از اهمیت آن كاسته شده می باشد. كرمان پشم زیاد مرغوبی برای قالی بافی دارد. نوع آن شبیه پشم خراسان و از پشم كرمانشاه قدری سبكتر و ظریفتر می باشد .

محبوبیت قالی كرمان بیش از هر چیز به دلیل درآمیزی رنگ و طرح می باشد . در اختلاف و تشخیص قالی دو عامل طرح و رنگ بسیارمهم می باشد. طرح و رنگ قالی كرمان یكی از نفیس ترین، زیباترین و خوش سبك ترین بافته های جهان به شمار می آید. از معروف ترین كارگاه ها ، کارگاه راین و كارگاه خنامان می باشد اغلب فرش های کرمان از نوع خاص سه پود می باشد.

قالی كرمان از قدیم زیباترین و نفیس ترین قالی ایران و دنیا به شمار می رفته

به عبارتی بین رجهای بافت، 3 پود دیده می شود که اولی و سومی قطور و دومی نازک می باشد. البته قالیهای دو پود اول قطور و پود دوم نازک نیز به طور پراکنده دیده می شوند. در محدوده جغرافیایی کرمان هر دو نوع گره قالی ایران کاربرد دارد در منطقه شهری باف کرمان، گره مورد استفاده گره پارسی می باشد که در بافت قالیهای زیبا بکار می رود و در مناطق روستایی باف، هم گره پارسی و هم گره ترکی رایج می باشد از طرفی دیگر گره های جفتی و در دهه های اخیر بی گره بافی (کمانش) هم در کرمان رایج شده می باشد.

طرح و رنگ قالی كرمان از نفیس ترین، زیباترین و خوش سبك ترین بافته های جهان به شمار می آید

این نوع بافت های ساختگی در فرش های جدید بافت کرمان و بی سلیقه گی برخی از بافندگانی که فرش های کم مقاومت با حاشیه ای کج و کوله و موج دار و شیرازه های زشت به بازار می فرستند سبب عقب تواضع فرش خوش زمینه کرمان در بازارهای بین المللی شده می باشد. مواد اولیه مصرفی در فرشهای کرمان چون بیشتر مناطق فرشبافی می باشد و استفاده از پشم برای پرز و نخ پنبه ای برای تار و پود فرش رایج می باشد برای پرزها از پشم محلی استفاده می کنند که با مقاومت و دارای حالت ابریشمی بوده می باشد ولی از آنجائی که خواهش رو به افزایش رفته، آنها به پشم هایی که از خراسان و یا کرمانشاه داخل می شده و یا به پشم های خشک تر تبریز توسل جسته اند.

در حال حاضر، در کرمان از دارهای عمودی (ایستاده) استفاده می شود که البته این دارهای عمودی از نوع چرخان می باشد و تنها در مناطق عشایری این استان می باشد که دارهای افقی (خوابیده) به کار می روند. رجشمار فرشها نیز متغییر و از 35 تا 80 رج می باشد. بطور کلی آنچه سبب محبوبیت طرحها و نقوش کرمان شده می باشد، استفاده از موتیفهای زیاد ریز که بصورت گسترده در زمینه قالی پخش شده اند و یک طرح پرکار را بوجود آورده اند.

رنگهای به کار رفته در فرش های کرمان زیاد جوراجور هستند

نکته قابل ذکر دیگر این می باشد که طراحان کرمانی از نقوش گل و برگ و درخت استفاده کرده و می کنند و بسیاری از صاحب نظران معتقدند که شرایط اقلیمی و محیط کویری کرمان سبب گردیده تا طرح‌ریز کرمانی با به تصویر کشیدن گلها و گیاهها، کمبود آنان را در ذهن خود جبران سازد.

در مورد طرحهای رایج امروزی در کرمان نویسندگان کتابهای “مقدمه ای بر شناخت قالی ایران” و “فرشنامه ایران” معتقدند که این طرحها عبارتند از: طرحهای خوشه انگوری، سبزیکار چمنی، گلدانی و درختی، ستونی 33 پل، برگ چغندری، قاب قرآنی، بته جقه ای، لچک ترنج کف آسان و همچنین نقشه های گل فرنگ و گوبلن و یا نقشه های شکارگاه و افشان، بازوبندی، خشتی و … آقای “تورج ژوله” نویسنده کتاب “پژوهشی درفرش ایران” طرحهای متداول کرمان را چنین تقسیم بندی می کند: – رنگرزی محبوبیت عمده فرشهای کرمان بخاطر رنگرزی آن می باشد، کرمان تنها مرکز قالیبافی در ایران می باشد که در آن تقریباً به کلی مواد رنگ آمیزی بیگانه تحریم شده اند.

اغلب فرش های کرمان از نوع خاص سه پود می باشد

رنگهای به کار رفته زیاد جوراجور هستند اکثراً این رنگها که تا گذشته نزدیک در کارگاههای رنگرزی برای مصارف شالبافی و قالیبافی بکار می رفتند از سری رنگهای طبیعی بودند ولی در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم مقداری رنگهای جوهری به کارگاههای رنگرزی آن راه یافت.

رنگهای گیاهی مورد استفاده عبارتند از: نیل (ترکیبی)، قرمز دانه، روناس، پوست گردو، پوست انار، برگ مو، بوریا و حنا. همانند بقیه نقاط ایران، در کرمان هم، زاج تنها ماده مستقر کننده ای می باشد که در رنگرزی خامه قالی مورد استفاده قرار می گیرد. ابعاد آقای تورج ژوله در کتاب خود (پژوهشی در فرش ایران) چنین می آورد: ابعاد فرش کرمان چندان جوراجور نیست و گرایش به بافت فرشهای کوچک مشابه ذرع و نیم و دو ذرع کمتر می باشد. اما ابعاد 3 2 و 5/35/2 و 43 متری و بزرگتر در میان قالیهای قدیم و جدید کرمان زیاد زیاد می باشد.

قالی کرمان

بافت کناره نیز در کرمان چندان متداول نبوده می باشد. در سالهای اخیر ابعادی همچون خرک (تقریباً 60120 سانتی متر) و همچنین پشتی و روکش نیمکت و مبل نیز رواج زیادی یافته می باشد. اما در کتاب “مقدمه ای بر شناخت قالی ایران”، “یساولی” نظری خلاف نظر آقای ژوله دارند ایشان معتقدند: بریدن قالیهای کرمان زیاد جوراجور می باشد و از قالیچه های کوچک 9/06/0 متر تا قالیهای بزرگ 47 متر در تبدیل می باشد.

بافت فرشهای کوچک مشابه ذرع و نیم و دو ذرع کمتر می باشد

منبع:negahmedia.ir